Waarom freewriting je helpt om soepeler te schrijven
Beginnen met schrijven voelt soms net als hardlopen zonder warm-up. Stroef, stram en verre van soepel. Schrijven wordt gemakkelijker (én leuker) als je éérst je schrijfspieren losschudt. Een van de manieren om dat te doen is freewriting.⠀⠀
⠀
Freewriting helpt je te ontdekken dat schrijven beter lukt als je NIET zo hard nadenkt.⠀
⠀
Freewriting is schrijven met een open blik. Schrijven zonder dat je weet wat er gaat komen. Schrijven zonder terughoudendheid, zonder kritisch te zijn op de zinnen die uit je pen rollen, de ideeën die je verzint of de woorden die je tevoorschijn tovert. Schrijven zonder te schrappen. Schrijven zonder het idee: ‘Mmm. Dit bewaar ik nog even voor later.’
Of ‘nou ja, dit slaat echt helemaal nergens op.’
Schrijf júist de dingen op die nergens op slaan.
Wees onlogisch.
Freewriting is fun (en ook een beetje comfortabel in het begin)
Schrijven ZONDER nadenken vergt oefening. Er zijn schrijvers die freewriting de allerleukste kant van ’t schrijven vinden.
Er zijn er ook die freewriting intimiderend vinden (yep, ik. In het begin). Zo’n wit vel voor je neus. Kriebels! Hoe verzin je iets vanuit het niets? Geef mij maar iets om te reviseren. Dan heb ik tenminste iets in handen om mee te werken, zo dacht ik lang. ⠀
⠀
Totdat ik ontdekte hoe het voelde om de controle los te laten – om woorden en ideeën ’te plukken’ in plaats van telkens zo hard na te denken. Het bleek veel minder een ‘struggle’ te zijn, dan ik aanvankelijk dacht. En dat witte vel was ook niet meer zo eng. Toegegeven, dat kostte tijd: ik moest de techniek leren vertrouwen, want het voelde heel (heel!) oncomfortabel in het begin. ⠀
Hoe werkt het?
Ik leerde de techniek van Natalie Goldberg (haar boek Writing down the Bones wordt door veel mensen gezien als onmisbaar, al moet ik eerlijk bekennen dat de methoden van Julia Cameron die ze beschrijft in onder andere The right to write (mijn persoonlijke favoriet) en The Artist’s way (door de hele wereld omarmd) me nog meer raken). Zij leerde het weer van iemand anders. Ik kwam de oefeningen opnieuw tegen tijdens een Creative Writing Course in Canada. En vond ze ook terug in Zin. Lust in je leven door schrijven van Geertje Couwenbergh (sprankelend en superenergiek!)
De regels zijn zeker niet nieuw. Maar ze werken!
Dit zijn ze:
Blijf je hand bewegen.
(Neem geen pauzes om terug te lezen wat je net hebt geschreven. Da’s proberen om controle te krijgen over wat je schrijft).
Streep niets door.
(Dat betekent dat je redigeert terwijl je schrijft. Ook als er iets uit je pen rolt wat je niet van plan was, laat ’t staan).
Maak je niet druk om komma’s, punten, spelling of grammatica. En schrijf gerust búiten de lijntjes. Wees als een schilder met een overvolle pot verf. Werp je woorden op het doek!).
Laat de controle gaan.
Denk niet na. Laat de logica los.
Spring in het diepe! Als er iets in je verhaal opduikt dat raar is, of opvallend of bizar, grijp het bij de kladden. Waarschijnlijk heb je iets te pakken waar energie in zit!
Laat de controle los. Gebruik een timer
Als je een freewrite-oefening doet is het handig om een timer naast je te hebben (ik gebruik daarvoor gewoon m’n telefoon). Niet om in de gaten te houden hoe lang je over een oefening doet, maar juist om je brein een extra reden te geven om de controle los te laten. Als je de timer op tien minuten zet, voordat je begint met schrijven, weet je hoofd dat -ie niet op de tijd hoeft te letten. Dat maakt het veel gemakkelijker om de vijf stappen die hierboven staan te volgen.
Zet je denkhoofd uit. Laat de woorden naar JOU komen
Als je freewrite forceer je je pen niet (Ik. Moet. Nu. Iets. Verzinnen!). Wat je juist probeert is alert te zijn op wat er komt. Je schrijft dus niet op wat je denkt, maar raakt langzaam vertrouwd met hoe het voelt om je brein woorden en beelden tevoorschijn te laten toveren (toch een beetje magie!). Precies dit stukje vond ik zelf heel ongemakkelijk in het begin. M’n nuchtere (en ok, als ik dan toch bezig ben: perfectionistische) inslag zat me aardig in de weg. Nu ik die hobbel heb overwonnen door me er tóch aan over te geven (en veel te oefenen) weet ik inmiddels dat als je ruimte maakt voor woorden en beelden, ze vanzelf komen. Ergens in je hoofd glijden ze van een glijbaantje naar je handen.
(En nee, dat gaat niet altijd van roetsjjjjjj. Maar ze komen beneden. Hoe dan ook!).
Wil jij ook freewriten?
Beloof jezelf dan twee dingen:
Vertrouw erop dat beelden en woorden JOU vinden.
(Misschien zie je ze, misschien hoor je ze, misschien voel je ze. Iedereen is een beetje anders wat dit betreft.
Maar probeer ze te herkennen. En pluk ze.)
Schrijf ze op zonder te corrigeren of te redigeren.
Oefening
Zet een timer op vijf minuten.
En maak een lijst met woorden die beginnen met een p. (Elke andere letter is ook prima natuurlijk, kies er één!)
Iets vanuit het niets!
Deze simpele, krachtige opwarmer is een hele fijne om erin te komen (want niet zo imponerend!). Je kunt ‘m keer op keer herhalen en zelfs als zou je dezelfde letter gebruiken, dan nog zul je zien dat je lijstje er iedere keer totaal anders uitziet.
In feite doe je niets anders dan woorden plukken. Zonder je af te vragen of dat we er opborrelt, zinvol is. Of logisch.
Je hoeft er niets meer. Het zijn gewoon woorden. Niets meer en niets minder. Je hoeft er niet te veel over na te denken.
Je hoeft er geen aantrekkelijk verhaal van te maken. Kijk wat er opplopt en schrijf het op. Het ene moment heb je niets en het andere moment: voilà. Je creëert iets vanuit het niets. En maakt je schrijfspieren op een hele laagdrempelige manier wakker.
Caroline
Er zijn nog veel (veel!) meer manieren om te freewriten. Een hele leuke is ook:
Ik herinner me…. of Wat ik me niet meer herinner…. Kijk waar het je heenvoert.
En onthoud: het zijn maar woorden. Je hoeft helemaal niet de ambitie te hebben om een Groot Schrijver te willen worden om lol te halen uit freewriting. Ontdek je dat je er plezier uit haalt? Dan helpt het enorm om er een gewoonte van te maken. Net zoals sporters of musici niet vanzelf beter worden in wat ze doen, geldt dat ook voor schrijvers. Heb je maar tijd voor 5 minuten per dag? Of kun je maar een keer per week schrijven? Geen punt.
Maar doe het dan wel. Enjoy!
Wil je reageren?